Cô sang Séc với bố mẹ từ năm 11-12 tuổi. Bố mẹ cô là sang đây học nghề những năm 80, bố Quỳnh học tại nhà máy Avia, Praha còn mẹ từng là công nhân dệt Jabnonec. Hiện họ bán potraviny ở Praha 6. Em trai cô đang học trường gymnazium. Bố mẹ cô thường tổ chức các cuộc thi cho trẻ em địa phương về học tập, thủ công, vẽ và thưởng cho các cháu đạt thành tích tốt. Hiện cô muốn đi sâu tìm hiểu thêm về các bệnh nhiệt đới ở Việt Nam để khi trở lại Séc sẽ chữa trị những bệnh này.

Xin cho biết nền tảng gia đình ở Việt Nam được hiểu như thế nào?

Bạn biết rằng người Séc bước vào cuộc sống người lớn sớm hơn một chút so với người Việt Nam, những người vẫn còn dưới sự che chở của gia đình tới tận khi họ bước vào hôn nhân. Nền tảng gia đình ở chỗ chúng tôi mạnh hơn, ở đó tồn tại sự tôn trọng cha mẹ, thầy giáo, thầy thuốc nhiều hơn. Chúng tôi cũng tôn trọng nhiều hơn với người lớn tuổi, những người già hưu trí hơn dân Séc.

Vì thế người Việt Nam ở đây khá hơn người Séc?

Tôi không nghĩ người Việt Nam đã khá hơn người Séc, chúng tôi biết ví dụ nỗi khổ của sự nghèo khó, nhưng chúng tôi luôn trân trọng những cái chúng tôi có hơn. Điều đó chắc chắn có lợi cho cuộc sống! Bản thân tôi biết sự đói nghèo chỉ qua lời kể từ cha mẹ mình, tuy nhiên đó là những câu chuyện mà ở đây, châu Âu, không thể tưởng tượng nổi.

Cộng đồng của bạn sử dụng thời gian rỗi thế nào?

Ở Séc không có các bạn trẻ có quá nhiều thời gian rỗi, sau khi học xong, họ thường giúp cha mẹ bán hàng. Một số khác trông giúp trong các cửa hàng thực phẩm hay trong các cửa hàng vải. Vì giúp cha mẹ nên nói chung họ không có thời gian rỗi, bởi bố mẹ họ có cửa hàng thực phẩm thực sự mở cửa non-stop. Con cái của họ cũng có thời gian rỗi tối thiểu. Họ thường học hay giúp cha mẹ, ít nhất từ phía tôi luôn là như vậy. Cha mẹ cần cù lao động vì chúng tôi, ví dụ, nên tận hưởng cuộc sống nhiều hơn mà không chỉ là kiếm tiền để cho con đi học. Họ nên suy nghĩ nhiều hơn về bản thân mình.

Đồng tiền ngày nay đóng vai trò như thế nào trong xã hội?

Ngày nay, con người chỉ cố gắng kiếm tiền và cố gắng mua cho mình nhiều đồ nhất. Từ giá trị cuộc sống, ví dụ như gia đình, tình yêu, tiền bạc, thì họ cho rằng tiền đóng vai trò lớn nhất. Điều đó là sai, tuy nhiên đó là thực tế xã hội không chỉ có ở Séc.

Ở Việt Nam, nghề bác sĩ là nghề quan trọng?

Ở nước chúng tôi, trong thang nghề nghiệp tưởng tượng mà con người đánh giá, công việc của bác sĩ được đánh giá cao như nhà giáo. Vì vậy các bậc phụ huynh cố gắng để con cái họ học nghành nói trên, hay đi vào con đường kinh doanh. Tuy nhiên trong trường hợp của tôi, đó là quá trình dần dần. Tôi bắt đầu nghề y tới tận khi tôi vào đại học, hiện tôi làm việc trong bệnh viện và hiểu rằng tôi đã chọn đúng nghề. Tôi đã có năm làm việc thứ 3 tại khoa nội bệnh viên Na Bulovce ở Praha, ở đó tôi vào làm việc ngay sau khi tốt nghiệp đại học.

Bạn thử khái quát thế hệ thứ 3 của người Việt ở Séc như thế nào?

Thế hệ người Việt Nam của chúng tôi đôi khi nói rằng chúng tôi như quả chuối. Bề ngoài chúng tôi như người châu Á còn bên trong suy nghĩ và hành xử như người Séc. Vỏ mầu vàng, bên trong mầu trắng như quả chuối khi bạn bóc nó.

Thế hệ người Việt thứ ba đã sinh ra ở Séc, nhiều khi chúng không biết tiếng Việt hay nói chỉ được chút ít và không có thông tin về Việt Nam. Chúng hầu như không biết về Việt Nam. Đó chắc chắn là nỗi buồn lớn. Trong cộng đồng Việt Nam giữa những người Việt trẻ tuổi, họ chỉ nói tiếng Séc và không nói nhiều tiếng Việt.

Người Việt Nam có khả năng thành công không chỉ trong kinh doanh mà cả trong lĩnh vực ngân hàng, y tế và … Bản thân tôi muốn thu thập kinh nghiệm nghề nghiệp ở cả nước ngoài, cụ thể là ở Việt Nam, nơi tôi đang chuẩn bị tới một bệnh viện ở đó. Sau đó tôi muốn áp dụng lại các kinh nghiệm thu được trong các bệnh viện Séc.

Đa số các sinh viên Việt Nam có phẩm chất như thế nào?

Nói chung là các sinh viên Việt Nam ở các trường phổ thông cơ sở và trung học thuộc vào số những học sinh tốt nhất. Họ giành khá nhiều thời gian chuẩn bị cho việc học tập, đi tới nơi học thêm vào cả những ngày nghỉ cuối tuần trong khi trẻ em Séc khác hưởng tuổi thơ của mình. Các bậc phụ huynh đầu tư nhiều vào học tập và vào tương lai của con mình. Họ hi sinh cuộc sống của mình cho những đứa con của mình, tuy nhiên đồng thời họ cũng hy vọng những đứa trẻ sẽ không rời bỏ họ trong tuổi già. Ở Việt Nam thông thường là một vài thế hệ sống dưới một mái nhà.

Hệ thống y tế của Việt Nam hoạt động như thế nào?

Hệ thống y tế của Việt Nam rất khác với ở Séc. Đa số các trường hợp họ chỉ tới bệnh viện chỉ khi có bệnh thực sự. Đa số không trả tiền bảo hiểm y tế. Mặc dù chi phí thường cao hơn lương trung bình. Gai đình bệnh nhân thường mang theo tới bệnh viện nhiều tiền để có thể trả tất cả phụ phí cần cho việc chuẩn đoán và điều trị.

Gia đình thường mất thời gian cả ngày ở bệnh viện để có thể chăm sóc cho người thân của mình ví dụ như nuôi bằng thức ăn của gia đình hay cả chăm sóc vệ sinh. Ở Séc đó thường là công việc của y tá.

Gia đình đưa bệnh nhân tới bệnh viện thường là nặng và không chăm sóc được nữa. Họ hy vọng rằng các bác sĩ sẽ có khả năng giúp cho bà mẹ 99 tuổi của họ lại đứng được trên đôi chân của mình, vẫn lái xe và giải ô chữ như trước.

Tác giả: Radovan RYBÁK